Geschiedenis Noord-Holland
Holland was dit voornaamste gewest aangaande de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795). In 1795 werd de Bataafse Republiek uitgeroepen. Na de staatsgreep over 21 januari 1798 werd op 23 april 1798 de Acte van Staatsregeling aangenomen, waarmee de antieke gewestelijke grenzen radicaal werden gewijzigd. Een republiek werden onderverdeeld in 8 departementen betreffende zo heel wat mogelijk gelijke bevolkingsaantallen, waarbij Holland uiteenviel in:
dit departement van Texel
het departement betreffende een Amstel
het departement betreffende een Delf
Ernaast lagen tevens dit departement over een Schelde en Maas en dit departement over de Rijn deels op Hollands grondgebied.
Tenslotte voldeed een nieuwe ordening niet en na de instelling in 1801 van het Bataafs Gemenebest werd dit departement Holland ingesteld volgens de oude gewestelijke grenzen betreffende Holland. In 1806 werden dit Bataafs Gemenebest vernieuwen via dit Koninkrijk Holland. Dit jaar daarop werden dit departement Holland opgedeeld in het departement Amstelland (overeenkomend met Noord-Holland) en het departement Maasland (overeenkomend met Zuid-Holland). Nadat in 1811 dit Koninkrijk Holland bij het Franse Keizerrijk werd gevoegd, werd Amstelland bij Utrecht gevoegd tot het département de la Zuyderzée - Zuiderzeedepartement - en werden Maasland omgedoopt tot département des Bouches-een-la-Meuse - Monden betreffende een Maas.
Nadat de Fransen einde 1813 uit Holland gevlucht waren, was een opstelling aanvankelijk ongewijzigd. Betreffende de Grondwet aangaande 29 maart 1814 werden de departementen verwisselen via provinciën ofwel landschappen. Zuiderzee en Monden met een Maas werden verenigd in de provincie Holland. Via minister Over Maanen werden in een grondwetcommissie nog de titel Holland en West-Friesland voorgesteld "teneinde juiste verlangen met achtenswaardige Noordhollanders ... toe te melden", doch dit werd door de rest met een commissie verworpen.[2]
Een nieuwe provincie kreeg in 1814 twee gouverneurs, wier ambtsgebied overeenkwam betreffende een voormalige departementen Amstelland en Maasland. Vlieland en Terschelling gingen terug aangaande Friesland naar Holland, maar een deel aangaande Hollands Brabant bleef voor Noord-Brabant en in 1815 werden tevens het laatste Hollands Brabant, het Land met Altena, voor Noord-Brabant gevoegd. Uiteindelijk werden in 1820 een grens met Utrecht en Gelderland vastgesteld.
Teneinde de dominantie te verminderen werd Holland bij de grondwetsherziening betreffende 1840 in Noord- en Zuid-Holland gesplitst. De noodzakelijkheid hiertoe werd in Zuid-Holland ook niet gevoeld. In Noord-Holland gold het wel in sterke mate wegens Amsterdam, het in 1838 het provinciaal gerechtshof aan zichzelf voorbij zag gaan ten gunste van Den Haag. In West-Friesland was men bevreesd een overheersende staat aangaande Amsterdam en drong men aan op de genezing betreffende de verdeling bijvoorbeeld deze was tussen dit Noorder- en Zuiderkwartier voor 1795. Op deze plaats werden echter ook niet aan tegemoetgekomen. Na de Haarlemmermeer in 1855 was drooggelegd, werden die bij Noord-Holland gevoegd, waarna Zuid-Holland in 1864 het grootste deel van een gemeente Leimuiden ter compensatie kreeg toegewezen.
In 1942 werden de eilanden Vlieland en Terschelling bij de provincie Friesland ingedeeld.[3] Dit voormalige eiland Urk maakte tot 1950 deel uit met Noord-Holland.
Rond 2010 tot 2012 was er enig tijd sprake met een samenvoeging van een provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht. In 2014 werd overduidelijk dat die regelen aangaande een baan zijn.
Geografie Noord-Holland
Satellietfoto betreffende het Noorderkwartier, een IJsselmeerpolders en een deel over Friesland
Noord-Holland bestaat grotendeels uit ons kopvormig schiereiland tussen de Noordzee, een Waddenzee en dit IJsselmeer. In het zuiden grenst een provincie aan Zuid-Holland en Utrecht, in dit oosten door remedie aangaande een Houtribdijk en Hollandse Brug met de provincie Flevoland en in dit noorden door remedie aangaande een Afsluitdijk met de provincie Friesland.
Een provincie mag worden onderverdeeld in een noordelijk deel ("Hollands Noorderkwartier") en een zuidelijk deel, waarbij het Noordzeekanaal (en vroeger dit IJ) indien grens werkt.
Ten zuiden over het Noordzeekanaal liggen een stedelijke gebieden van Amsterdam, Haarlem, een Haarlemmermeer betreffende de luchthaven Schiphol en tegelijk dit Gooi, alsmede ons dichtbevolkt gebied, doch met ons landschappelijk geheel ander karakter (bosrijk en niet volkomen vlak).
Ten noorden met het Noordzeekanaal hier bevinden zich een Zaanstreek en andere, kleinere, delen en dorpen. Een dichtstbevolkte zone loopt tot iets voorbij de stad Alkmaar. Daar bevinden zich in het deel van een provincie tevens landelijker gebieden: Waterland, een grote droogmakerijen Schermer, Beemster, Wormer en Purmer en totaal in het noorden de Kop met Noord-Holland met het uitgestrekte West-Friesland, Wieringermeer, dit voormalige eiland Wieringen en het waddeneiland Texel.
De westkust over een provincie wordt grotendeels via duinen beschermd. Hier liggen bekende badplaatsen als Zandvoort, deze inhoud IJmuiden, Wijk met Zee, Egmond aan Zee en Bergen. Waar een duinen door de Noordzee waren verzwolgen, werden de Hondsbossche Zeewering aangelegd.
Een streek tussen Haarlem, Velsen (met beide zijden van dit Noordzeekanaal), Beverwijk en Alkmaar heet Kennemerland. Een deel over Kennemerland vormt een IJmond, met een Hoogovens en andere industrie: het is het westelijk gebied met het Noordzeekanaal, met wanneer middelpunt de haven en sluizen van IJmuiden. Ten noorden met Kennemerland ligt de antieke marktplaats Schagen en op de vind meer info noordpunt met het schiereiland een marinehaven Den Helder, daarnaast veerhaven wegens Texel.
Aan een oostkust liggen historische steden mits Hoorn, Enkhuizen, Medemblik, Monnickendam en Edam en ook dit eiland Marken en de opmerkelijke vissersplaats Volendam.
Een voornaamste binnenwateren in Noord-Holland bestaan het IJ (heb je een zeearm) en dit Noordzeekanaal met een daarin, al vervolgens niet via zijkanalen, uitmondende riviertjes Amstel, Zaan en Spaarne, en dit Noordhollandsch Kanaal en het Amsterdam-Rijnkanaal.
Dialecten Noord-Holland
In Noord-Holland geraken verscheidene dialecten gesproken. Landelijk geniet het Amsterdams een meeste bekendheid, dat uitgezonderd in Amsterdam ook in steden wanneer Alkmaar, Purmerend en Hoorn veel kan zijn te horen, daar hier heel wat Amsterdammers wonen. Een meest kenmerkende dialecten vindt men op het platteland. Hoe noordelijker men komt, op welke manier meer dit lokale dialect betreffende een standaardtaal afwijkt; vooral dit Tessels en het Wierings hebben ons heel persoonlijk karakter.
Net mits in andere dialectgebieden kan zijn ook in Noord-Holland sprake betreffende ons teruggang betreffende een vind dit dialecten. Toch zijn enkele dialecten nog opvallend vitaal. Met name dit Volendams wordt ter plaatse alsnog enorm algemeen gesproken. Overige dialecten, bijvoorbeeld het Aalsmeers, bestaan nagenoeg verdwenen.
Dit IJ is vanouds ons barrière en het blijkt ook uit de dialecten. Een dialecten ten noorden over het IJ bestaan een meest afwijkende.
Bij dit IJ
Aalsmeers
Amsterdams (thans ook in Amsterdam-Noord, Alkmaar, Purmerend etc. te horen)
Goois
Haarlems
Zandvoorts
Een dialecten ten zuiden van het IJ en Noordzeekanaal lijken verdere op een dialecten aangaande Zuid-Holland en geraken taalkundig ook dikwijls als Zuid-Hollands beschouwd. Wel nemen een traditionele dialecten Aalsmeers en Zandvoorts ons overgangspositie in, met zowel Noord- wanneer Zuid-Hollandse kenmerken. De Gooise dialecten, die intern vrij divers bestaan, blijven in de Utrechtse groep.
Boven het IJ
Zaans
Waterlands
Markens
Volendams
Kennemerlands
Egmonds (Derps)
West-Fries
Enkhuizens
Wierings
Tessels
Een dialecten over vanouds geïsoleerde gemeenschappen indien Volendam, Egmond ofwel een Waddeneilanden beschikken over ons heel eigen ontwikkeling doorgemaakt en bestaan op enkele punten enorm conservatief gebleven, waar ze zich op overige punten juist opvallend beschikken over vernieuwd en daarom bijzonder scherp van de omliggende dialecten zijn kunnen afwijken.
Een rangschikking aangaande de dialecten boven dit IJ kan zijn problematisch en kan zijn aanleiding geweest tot verscheidene polemieken in een taalwetenschap. Vaak is op de verwantschap met dit Fries gewezen: betreffende name een conservatievere dialecten (Tessels en Wierings) beschikken over heel wat gemeen met het Fries. Heel wat onderzoekers vermoedden ons Fries substraat: een oorspronkelijke taal zou Fries bestaan geweest. Dit Hollands zou dat Fries pas laat verdrongen hebben en heeft het nooit volstrekt mogen verwisselen, zodat Friese vormen en constructies nog voortleven in de dialecten. Alhoewel deze theorie veel aanhang bezit, is ze via verschillende taalkundigen van de hand gewezen en zouden de Friese vormen eerder op ontlening en toeval berusten.[bron?]
Recreatie Noord-Holland
Recreatie Noord-Holland NV is een overheids-NV, opgericht op 4 juli 2004, betreffende een Provincie Noord-Holland zodra enige aandeelhouder. De organisatie zorgt in opdracht van de besturen aangaande de recreatieschappen voor de ontwikkeling, aanleg, het beheer en onderhoud betreffende zes recreatiegebieden in Noord-Holland: Dit Twiske, Alkmaarder en Uitgeestermeer, Geestmerambacht[4], Spaarnwoude, Landschap Waterland en Groengebied Amstelland.
Milieu Noord-Holland
In Noord-Holland bestaan twee grote nationale parken: het Nationaal Park Duinen betreffende Texel (de hele wordt hier doorgestuurd westzijde betreffende Texel) en het Nationaal Park Zuid-Kennemerland (de brede duinstrook met Zandvoort tot in IJmuiden/Velsen).
Ook bestaan daar in Noord-Holland ons tiental verschillende via Natura 2000 aangewezen beschermde natuurgebieden, waaronder dit Noordhollands Duinreservaat (met Wijk met Zee tot Schoorl), een Schoorlse Duinen en de Amsterdamse Waterleidingduinen (tussen Zandvoort en Noordwijk in Zuid-Holland).
Ten slotte zijn er in Noord-Holland nog vele verschillende vollere en kleinere natuurgebieden, bijvoorbeeld dit Goois Natuurreservaat, een Hulk, dit Naardermeer, dit Balgzand en een Loterijlanden.[6]
Natuurbeheer in Noord-Holland vindt o.a. plaats door Vereniging Natuurmonumenten, Landschap Noord-Holland en Staatsbosbeheer.
Politiek Noord-Holland
1rightarrow blue.svg Zie Politiek in Noord-Holland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Gemeenten Noord-Holland
Noord-Holland kan zijn van dit jaar ingedeeld in 48 gemeenten.
Aalsmeer
Alkmaar
Amstelveen
Amsterdam
Beemster
Bergen
Beverwijk
Blaricum
Bloemendaal
Castricum
Den Helder
Diemen
Drechterland
Edam-Volendam
Enkhuizen
Gooise Meren
Haarlem
Haarlemmerliede en Spaarnwoude
Haarlemmermeer
Heemskerk
Heemstede
Heerhugowaard
Heiloo
Hilversum
Hollands Kroon
Hoorn
Huizen
Koggenland
Landsmeer
Langedijk
Laren
Medemblik
Oostzaan
Opmeer
Ouder-Amstel
Purmerend
Schagen
Stede Broec
Texel
Uitgeest
Uithoorn
Velsen
Waterland
Weesp
Wijdemeren
Wormerland
Zaanstad
Zandvoort